خواص آیه «امن یجیب المضطر اذا دعاه...»

خواص آیه «امن یجیب المضطر اذا دعاه...»

آیا دلیل شرعی یا حکمی یا سند محکمی دال بر خواندن آیه مبارکه امن یجیب برای شفای بیمار داریم؟

قرآن کریم برای مومنین شفاست: « وَ نُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ ما هُوَ شِفاءٌ وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنینَ وَ لا یَزیدُ الظَّالِمینَ إِلاَّ خَساراً (اسرا-82) : و ما آنچه را براى مؤمنان مایه درمان و رحمت است از قرآن نازل مى‏کنیم، و ستمگران را جز زیان نمى‏افزاید.» (آیات 57یونس و 44فصلت را نیز ببینید)

  

بنابراین استشفای از قرآن مجید امری کاملا معقول و پسندیده است. قبل از پرداختن به سوال شما دوست عزیز لازم است نکاتی در مورد این آیه شریفه بیان شود تا با تأمل بیشتری در معنای اضطرار، موارد توسل به این آیه شریفه روشن شود.
خداوند متعال در سوره نمل آیه 62 می‌فرمایند: « أَمَّنْ یُجیبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ یَکْشِفُ السُّوءَ وَ یَجْعَلُکُمْ خُلَفاءَ الْأَرْضِ أَ إِلهٌ مَعَ اللَّهِ قَلیلاً ما تَذَکَّرُونَ: آیا بتهائی که معبود شما هستندبهترند ،یا کسی که دعای مضطر را اجابت می کندوگرفتاری را بر طرف می سازد،وشما را خلفای زمین قرار می دهد،آیا معبودی با خداست؟!کمتر متذکر می شوید.
در آن هنگام که تمام درهاى عالم اسباب به روى انسان بسته مى‏شود و کارد به استخوانش مى‏رسد، و از هر نظر درمانده و مضطر مى‏گردد، تنها کسى که مى‏تواند قفل مشکلات را بگشاید، و بن‏بستها را بر طرف سازد، و نور امید در دلها بپاشد، و درهاى رحمت به روى انسانها درمانده بگشاید، تنها ذات پاک او است و نه غیر او. از آنجا که این واقعیت به عنوان یک احساس فطرى در درون جان همه انسانها است، بت پرستان نیز به هنگامى که در میان امواج خروشان دریا گرفتار مى‏شوند تمام معبودهاى خود را فراموش کرده، دست به دامن لطف اللَّه مى‏زنند همانگونه که قرآن مى‏گوید: فَإِذا رَکِبُوا فِی الْفُلْکِ دَعَوُا اللَّهَ مُخْلِصِینَ لَهُ الدِّینَ: هنگامى که سوار کشتى مى‏شوند خدا را مى‏خوانند در حالى که پرستش را مخصوص او مى‏دانند. (عنکبوت- 65). سپس مى‏افزاید: «نه تنها مشکلات و ناراحتیها را بر طرف مى‏سازد بلکه شما را خلفاى زمین قرار مى‏دهد (وَ یَجْعَلُکُمْ خُلَفاءَ الْأَرْضِ) آیا با اینهمه معبودى با خدا است؟ (أَ إِلهٌ مَعَ اللَّهِ). ولى شما کمتر متذکر مى‏شوید و از این دلائل روشن پند و اندرز نمى‏گیرید. 
حال باید ببینیم مضطرى که دعاى او به اجابت مى‏رسد کیست؟ گرچه خداوند دعاى همه را- هر گاه شرائطش جمع باشد- اجابت مى‏کند ولى در آیات فوق مخصوصا روى عنوان مضطر تکیه شده است، به این دلیل که یکى از شرائط اجابت دعا آن است که انسان چشم از عالم اسباب بکلى برگیرد و تمام قلب و روحش را در اختیار خدا قرار دهد، همه چیز را از آن او بداند و حل هر مشکلى را به دست او ببیند، و این درک و دید در حال اضطرار دست مى‏دهد. درست است که عالم، عالم اسباب است، و مؤمن نهایت تلاش و کوشش خود را در این زمینه به کار مى‏گیرد ولى هرگز در جهان اسباب گم نمى‏شود، همه را از برکت ذات پاک او مى‏بیند دیده‏اى نافذ و سبب سوراخ کن دارد که اسباب را از بیخ و بن بر مى‏کند و در پشت حجاب اسباب ذات مسبب الاسباب را مى‏بیند و همه چیز را از او مى‏خواهد. آرى اگر انسان به این مرحله برسد مهمترین شرط اجابت دعا را فراهم ساخته است.
جالب اینکه در بعضى از روایات این آیه تفسیر به قیام حضرت مهدى- صلوات اللَّه و سلامه علیه- شده. در روایتى از امام باقر مى‏خوانیم که فرمود: به خدا سوگند گویا من مهدى ع را مى‏بینم که پشت به حجر الاسود زده و خدا را به حق خود مى‏خواند ... سپس فرمود: به خدا سوگند مضطر در کتاب‌اللَّه در آیه أَمَّنْ یُجِیبُ الْمُضْطَرَّ ... او است.
در حدیث دیگرى از امام صادق (ع) چنین آمده: این آیه در مورد مهدى از آل محمد (ع) نازل شده، به خدا سوگند مضطر او است، هنگامى که در مقام ابراهیم دو رکعت نماز بجا مى‏آورد و دست به درگاه خداوند متعال بر مى‏دارد دعاى او را اجابت مى‏کند، ناراحتى‏ها را بر طرف مى‏سازد، و او را خلیفه روى زمین قرار مى‏دهد بدون شک منظور از این تفسیر- همانگونه که نظائر آن را فراوان دیده‏ایم- منحصر ساختن مفهوم آیه به وجود مبارک مهدى (عج) نیست، بلکه آیه مفهوم گسترده‏اى دارد که یکى از مصداقهاى روشن آن وجود مهدى (علیه‌اسلام) است که در آن زمان که همه جا را فساد گرفته باشد، درها بسته شده، کارد به استخوان رسیده، بشریت در بن بست سختى قرار گرفته، و حالت اضطرار در کل عالم نمایان است در آن هنگام در مقدس‏ترین نقطه روى زمین دست به دعا برمى‏دارد و تقاضاى کشف سوء مى‏کند و خداوند این دعا را سرآغاز انقلاب مقدس جهانى او قرار مى‏دهد و به مصداق وَ یَجْعَلُکُمْ خُلَفاءَ الْأَرْضِ او و یارانش را خلفاى روى زمین مى‏کند. (برگرفته از تفسیر نمونه، ج‏15، ص: 518-522)
امام صادق (علیه السلام) : قائم (عج) هرگاه ظهور کند، وارد مسجد الحرام شود ورو به کعبه بایستد وپشت به مقام ابراهیم کند ودو رکعت نماز گزارد، ... سپس دو دست خود را به آسمان بر می دارد وچندان دعا وتضرّع می کند تا اینکه به رو در می افتد واین است معنای سخن خداوند عزّ وجلّ که : «أمّن یجیب المضطرّ اذا دعاه ویکشف السوء ...». (میزان الحکمه، ج11، صفحه 213 )
از امام صادق (علیه السّلام) روایت شده که وقتى آیه: «امَّنْ یُجِیبُ الْمُضْطَرَّ اذا دَعاهُ وَ یَکْشِفُ السُّوءَ »را تلاوت فرمود، از حضرت سؤال شد چرا ما دعا مى‏کنیم و دعایمان مستجاب نمى‏شود؟ حضرت فرمود: چون شما کسى را مى‏خوانید که او را نمى‏شناسید و چیزى مى‏خواهید که آن را درک نمى‏کنید. (ترجمه‏اخلاق مرحوم شبر، ص107)
نکته بعدی که لازم به ذکر است این است که می‌دانیم خداوند متعال اسمای حسنایی دارد که « وَ لِلَّهِ الْأَسْماءُ الْحُسْنى‏ فَادْعُوهُ بِها وَ ... (اعراف-180): و نامهاى نیکو به خدا اختصاص دارد، پس او را با آنها بخوانید ...» و می‌دانیم هر اسمی از این اسامی حسنای حضرت حق، مجرایی برای جریان فیض الهی در عالم وجود است بنابراین به طور مثال «المجیب»‏ یعنی هو الذی یجیب المضطر و یغیث الملهوف إذا دعیاه (المقام‏الأسنى‏فی‏تفسیرالأسماءالحسنى ص : 46 ) پرواضح است مریضی که دستش از همه جا کوتاه شده و به هیچ کس امیدی ندارد با همه وجود به اسم «الشافی» توسل جسته و با قرائت این آیه شریفه از خدایی که مجیب دعای مضطرین و کاشف کرب مکروبین است استمداد نماید. البته باید بدانیم هر ذره ای از ذرات عالم، عین فقر به حضرت حق است و با زبان اضطرار، خدای متعال را با اسمی از اسمای حسنایش می خواند که مناسبت با وضع و حال او دارد. با این توضیح شاید قدری بتوان معنای این آیه شریفه را فهمید که خداوند می‌فرمایند:« تُسَبِّحُ لَهُ السَّماواتُ السَّبْعُ وَ الْأَرْضُ وَ مَنْ فیهِنَّ وَ إِنْ مِنْ شَیْ‏ءٍ إِلاَّ یُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَ لکِنْ لا تَفْقَهُونَ تَسْبیحَهُمْ إِنَّهُ کانَ حَلیماً غَفُوراً (الاسراء – 44): آسمانهاى هفتگانه و زمین و هر کس که در آنهاست او را تسبیح مى‏گویند، و هیچ چیز نیست مگر اینکه در حال ستایش، تسبیح او مى‏گوید، ولى شما تسبیح آنها را درنمى‏یابید.» به راستى که او همواره بردبار و آمرزنده است.»
بناباین اگر کسی به هنگام بروز شدائد و نزول باران سختیها و مشکلات (و نه فقط در خصوص مریضیهای جسمی) با تمام وجود به درگاه حضرت حق دعا کند و گشایش و عافیت طلبد، یقینا این تضرع و استدعای او بی‌جواب نمی‌ماند، چراکه خود خداوند می‌فرمایند: «أمّنْ یجیبُ المضطرّ إذا دعاهُ و یکشفُ السوء» در حدیث صحیحی از حضرت سجاد (علیه‌السلام) نقل شده است که : «الدعاء یدفع البلاء النازل و ما لم ینزل: دعا، بلای نازل شده و نازل نشده را دفع می‌نماید»
بنابراین هرچند ما روایت مستقلی در مورد خواندن آیه «امن یجیب» برای رفع مرض و شفای مریض نیافتیم اما با این توضیحات روشن شد که توسل به این آیه شریفه در هر مقام اضطراری همچون مریضی و ابتلائات جسمی بسیار مناسب و بلکه ضروری‌ست. (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: 51/100114112)

نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد